W transoptorze szczelinowym nadajnik i odbiornik umieszczone są w jednej obudowie ze szczeliną powietrzną pomiędzy nimi. Wiązka światła podczerwonego przebiega przez przestrzeń od nadajnika do odbiornika. Jej przesłonięcie powoduje przełączenie obwodu wyjściowego czujnika.
Ten typ czujnika stosuje się dla identyfikacji obiektów nieprzezroczystych. Czujniki optyczne działają bardzo szybko, tzn. mogą być przełączane setki razy na sekundę. Dlatego stosuje się je do pomiaru prędkości obrotowej np. w silnikach, układach kierowniczych pojazdów oraz określania pozycji tłoków w cylindrach siłowników, położenia dźwigni zaworu, a także manipulatorów, napędów liniowych maszyn CNC, drukarek 3D itd. Transoptor szczelinowy (rysunek 1) zawiera diodę nadawczą podczerwieni, fotodiodę z filtrem podczerwieni zapewniającym poprawność działania w niesprzyjających warunkach oświetleniowych, wzmacniacz z przerzutnikiem Schmitta oraz obwód wyjściowy typu otwarty kolektor.
Schemat ideowy modułu krańcówki optycznej pokazano na rysunku2. Dioda nadawcza jest zasilana przez diodę ograniczających prąd (CLD) o prądzie znamionowym 20 mA. Jest ona oferowana w postaci scalonego źródła prądowego CL20M45 (D2). Sygnał z wyjścia transoptora poprzez tranzystory T1 i T2 trafia na wyjścia OUT1 i OUT2, dzięki czemu dostępne są dwa przeciwne komplementarne, aktywne poziomy logiczne „0” i „1”, które można wykorzystać w układach sterowania. Do wspomnianych wyjść można również dołączyć cewkę przekaźnika z równoległą diodą eliminującą przepięcia, sygnalizator akustyczny lub inne obciążenie pamiętając o wydajności prądowej wyjścia wynoszącej maksymalnie 100 mA. Dioda LED (D1) jest wskaźnikiem obecności obiektu w szczelinie transoptora. Istnieje możliwość zastosowania transoptorów ze szczeliną 3 mm EE-SX398 lub 8 mm EE-SX4070.
Schemat montażowy pokazano na rysunku3. Układ zmontowany prawidłowo ze sprawnych elementów od razu będzie pracował poprawnie i nie wymaga regulacji. Po skontrolowaniu poprawności montażu należy dołączyć zasilanie z zakresu 5…15 V. Rysunek4 przedstawia przykład wykorzystania modułu krańcówki optycznej jako czujnika prędkości obrotowej.
W płytce obwodu drukowanego znajdują się otwory montażowe o średnicy 3,2 mm oraz cztery punkty lutownicze, w których można wlutować odcinki srebrzanki. Dzięki tak przygotowanym uchwytom gotowy układ można w łatwy sposób przykręcić lub przymocować w przewidzianym do tego celu miejscu.